Wordt Google Analytics verboden en wat betekent dit precies?

Waarom ligt Google Analytics opeens onder de loep?

Dat is een goede vraag. Want niets komt zomaar. Het begon allemaal na een klacht van Max Schrems. Hij diende in augustus 2020 101 privacyklachten in bij verschillende Europese toezichthouders, waaronder bij de Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens. Denk aan klachten over Marktplaats, Thuisbezorgd en PostNL. Ook in de rest van Europa werden klachten ingediend over soortgelijke diensten die hun persoonsgegevens zomaar naar de VS zou sturen. De 101 klachten waren ook enigszins symbolisch, gezien een maand eerder werd besloten door het Europees Hof van Justitie dat er geen datauitwisseling meer mag plaatsvinden tussen de VS en Europa. Max Schrems wilde dat toezichthouders de uitspraak zouden gebruiken om de gebruikersdata náár de VS te verbieden. En, je raadt het al, in één van die zaken ging het om Google Analytics. En zo begon het balletje te rollen.

Wat ook belangrijk is om te weten is dat de zaak niet specifiek om Google Analytics zelf ging, maar om een website die gebruik maakt van deze tool. Daar zit een verschil in. Het zou zomaar kunnen zijn dat Google Analytics niet verboden wordt wanneer je een aantal zaken op de juiste manier instelt. Het gebruik van Google Analytics is in strijd met de AVG, Google Analytics zelf niet (al klinkt dat wel heel dubbel).

Wat is precies het probleem met Google Analytics?

Het probleem zit het in het online volgen van onze klanten. Eerlijk is eerlijk: dit punt staat al jaren ter discussie. Daarom is sinds 2015 een cookiewall ook verplicht wanneer je online klantgegevens verzameld (bijvoorbeeld via Google Analytics). Nu geven je klanten echt een akkoord om cookies te mogen plaatsen. Het staat ter discussie om deze optie helemaal uit het leven te bannen, zodat je niet meer meekijkt met de gebruiker. En met deze gegevens niet meer kunt adverteren om de klant binnen te halen. Er zijn vier nieuwe Europese wetten in de maak. Dit zijn Digital Services Act (DSA), Digital Markets Act (DMA), de Data Governance Act (DGA) en de Artificial Intelligence Regulation (AIR). De EDPB (European Data Protection Board) vindt deze wetsvoorstellen niet goed genoeg geregeld. Even een uitleg wat wat nu precies is.

DSA, DGA en DMA: Digital Services Act, Digital Markets Acts en Data Governance Act

Deze drie punten liggen in het verlengde van elkaar. Ze willen graag een veiliger digitale ruimte waarin de rechten voor alle gebruikers worden beschermd. Het zou je meer controle moeten geven over wat je online te zien krijgt. Websitebezoekers kunnen beslissen of zij gerichte reclame willen toestaan of niet en zullen duidelijke informatie krijgen over waarom specifieke inhoud hun wordt aanbevolen. DSA is voornamelijk bedoeld voor moderatie van inhoud en aansprakelijkheid van online tussenpersonen. De DGA waarborgt de overheidsgegevens, gegevensbemiddelingsdiensten en gegevensauthenticatie organisaties tegen onwettige doorgifte van of toegang van de overheid tot niet-persoonsgebonden gegevens. De verkoop van data is zo niet meer mogelijk. En dit terwijl Google Analytics zijn data opslaat in de VS, niet in Europa.

👉 Wat is er mis met deze wetgevingen?

Privacyhouders willen in de DSA striktere regels voor gepersonaliseerde advertenties. Deze advertenties zijn nu gebaseerd op bijvoorbeeld tracking cookies. De EDPB wil eigenlijk dat het op deze manier volgen van mensen in het geheel verboden wordt.

AIR: Artificial Intelligence Regulation

Nu kunstmatige intelligentie (AI) een steeds grotere rol gaat spelen in het bedrijfsleven en ons dagelijks leven, hebben zowel bedrijven als consumentenorganisaties gelobbyd voor duidelijker regels om ervoor te zorgen dat AI eerlijk wordt gebruikt. In mei 2021 heeft de Europese Unie als eerste regeringsorgaan ter wereld een uitgebreide reactie gegeven in de vorm van voorschriften die specifiek gericht zijn op de ontwikkeling en het gebruik van AI. De voorgestelde regelgeving zou van toepassing zijn op elk AI-systeem dat binnen de Europese Unie wordt gebruikt of output levert, wat implicaties heeft voor organisaties over de hele wereld.

👉 Wat is er mis met deze wetgeving?

De EDPB wil dat er een algeheel verbod komt op gezichtsherkenning en het profileren met AI. Voornamelijk omdat dit vaak tot discriminatie leidt. Een systeem dat registreert of je man, vrouw of heteroseksueel bent kan er voor zorgen dat je benadeeld en dus gediscrimineerd wordt.

Dat zijn concrete voorbeelden wat de EDPB precies niet goed vindt aan deze wetsvoorstellen. Over het algemeen komt het neer op drie punten waar de EDPB het niet mee eens is:

• Deze wetten beschermen de rechten van de burgers niet genoeg
• Op sommige punten zijn ze in tegenspraak met bestaande wetten, denk maar aan de AVG wet (Algemene Verordening Gegevensbescherming)
• Het toezicht op deze wetsvoorstellen is niet goed genoeg geregeld (welke toezichthouders moeten nu precies wat handhaven?)

Wanneer weten we meer?

Oké, je weet nu wat je te wachten staat. Mogelijk gaan we een cookieless era in. Met nadruk op mogelijk. Want niets is zeker. De uitspraak over de betreffende website in Oostenrijk is al gedaan. “Naar mening van de toezichthouder kan Google Analytics niet worden gebruikt zoals voorgeschreven in Artikel 5 van de AVG.” Inmiddels is de website overgenomen en zit de website nu in Duitsland, de Duitse waakhond zou nog moeten beslissen of hij deze uitspraak overneemt of niet. De uitspraak geldt voor websites die Google Analytics gebruiken, niet voor Google Analytics zelf. De uitspraak is nog niet bindend, dat ligt nu bij de Duitse waakhonden. Wanneer Google bijvoorbeeld zijn data op zou slaan in Europa in plaats van de VS, dan zou dat al een wezenlijk verschil maken, gezien dan de data niet meer wordt ‘doorverkocht’. Binnenkort weten we hopelijk hier meer over!

Welke alternatieven staan voor je klaar?

Er is niks mis met alvast preventief op zoek gaan naar een andere tool die je helpt bij het vergaren van data van je websitebezoekers. En geloof ons: er zijn genoeg alternatieven. Hieronder vind je een klein lijstje met alternatieven. Het voordeel van deze alternatieven is dat ze data in Europa verwerken. De platformen hieronder zijn self-hosted (zo is het mogelijk om zelf te beslissen welke data je precies wilt tracken).

• Plausible self-hosted. Plausible is ontzettend gebruiksvriendelijk en licht voor je website. De interface doet wat denken aan Google Analytics. Hier vind je een demo van Pausible.
• GoatCounter. GoatCounter is ook erg licht voor je website en geeft je statistieken waar je zelf om vraagt. Zo houdt het nuttige statistieken bij zoals browserinformatie, locatie en schermgrootte. Houdt verwijzende sites en campagnes bij.
• Shynet. Shynet is minder bekend, maar zeker niet minder gebruiksvriendelijk! Werken zonder cookies, dus er is geen cookiemelding meer nodig. Het idee is dat je juist veel nuttige informatie hebt terwijl je de privacy van de bezoekers respecteert.
• Umami. Het doel is om je een vriendelijker, privacy-gericht alternatief voor Google Analytics te bieden en een gratis, open-source alternatief voor betaalde oplossingen. Umami verzamelt enkel de statistieken die jij belangrijk vindt en alles past op één enkele pagina. Zie het als een soort dashboard: alle informatie op één pagina. Wel zo makkelijk! Een demo van Umami vind je hier.
• Offen. Transparant omgaan met gegevens? Dan ben je bij Offen helemaal aan het juiste adres. Offen is eerlijke webanalysesoftware die gebruikers inzicht geeft in de gegevens die zij genereren door hen toegang te geven tot dezelfde analysetools die sitebeheerders zelf gebruiken. Ja, zo zien jouw websitebezoekers óók welke informatie zij precies achterlaten op je website. Bij de gebruiksgegevens wordt uitleg gegeven over de betekenis, de relevantie, het gebruik en de mogelijke gevolgen voor de privacy, en wordt ook aangegeven welke gegevens niet worden verzameld. Alle gegevens kunnen door de gebruikers selectief of in hun geheel worden gewist. Zo laat je je websitebezoeker écht in control! Benieuwd hoe dit precies eruit ziet? Check de demo hier!
• Freshlytics. In Freshlytics werk je met een dashboard. In je dashboard zie je alle informatie die voor jou als webshop van belang is. Denk aan de pageviews, de gebruikte browsers, hoeveel gebruikers er op je website zitten etc. Cookies worden niet geplaatst met freshlytics. Een demo is er niet, maar enkele screenshots van de interface vind je hier.
• Ackee. Last but not least: Acklee. Ook Acklee werkt met één pagina wat je dashboard is. De standaard data heb je dan voor je: het aantal bezoekers, aantal pageviews, welke browser ze gebruiken of ze via desktop of mobiel je website bekijken en ga zo maar door. Bij Acklee wissel je gemakkelijk van domein om je dashboard te bekijken. Handig als je webshop uit meerdere talen bestaat! Je vindt hier een demo van Acklee.

Naast deze bekende analytics tools zijn er nog véél meer te bedenken. Google Analytics is simpelweg de grootste geworden en de meest gebruikte. Dat betekent niet dat we met zijn allen Google Analytics moeten blijven gebruiken. Er zijn tal van andere programma’s die je van dezelfde soort data voorziet. Aan jou de keuze welke je het prettigste vindt werken.